Εισαγωγικό σημείωμα: Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην εκπαιδευτική ιστοσελίδα «Αθηνοδρόμιο» στις 19 Μαΐου 2020.
[§1] Ως γνωστό, το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα περιλαμβάνει τρεις βαθμίδες: την Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, που αποτελείται από το νηπιαγωγείο και το δημοτικό, τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, που περιλαμβάνει το Γυμνάσιο και το Λύκειο, και την Τριτοβάθμια ή Ανώτατη εκπαίδευση. Από αυτές τις βαθμίδες και τα μέρη τους, είναι υποχρεωτικό για κάθε παιδί στην Ελλάδα να φοιτήσει στο Δημοτικό σχολείο και στο Γυμνάσιο (σύνολο εννέα χρόνια), και κατά καιρούς συμπεριλαμβάνεται και το Νηπιαγωγείο. Σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα, τιμωρείται όποιος έχει την επιμέλεια ανήλικου μαθητή και παραλείπει την εγγραφή ή την εποπτεία του σε ό,τι αφορά στη φοίτησή του στην υποχρεωτική εκπαίδευση.
[§2] Παρόλα αυτά όμως, υπάρχουν περιπτώσεις ατόμων που εγκατέλειψαν το σχολείο λόγω οικονομικών ή οικογενειακών και προσωπικών προβλημάτων, γεγονός που στη συνέχεια τους δημιουργεί τραυματικές εμπειρίες και εμπόδια στην επαγγελματική τους ζωή. Δυστυχώς, αρκετοί άνθρωποι εκεί έξω, ενήλικες πλέον, προσπαθούν να ζήσουν σε μια κοινωνία, η οποία τους αντιμετωπίζει διαφορετικά, ως κατώτερους και ελλιπείς, και να εργαστούν με ένα μορφωτικό επίπεδο που δεν μπορεί να ανταγωνιστεί σχεδόν κανέναν πλέον στην αγορά εργασίας του 21ου αιώνα.
[§3] Κάτι άγνωστο όμως σε πολύ κόσμο είναι ότι υπάρχει λύση στο πρόβλημα αυτό, καθώς στην τυπική εκπαίδευση εντάσσεται και η γενική τυπική εκπαίδευση ενηλίκων, η οποία παρέχεται στα εσπερινά Γενικά και Επαγγελματικά Λύκεια και στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας.
[§4] Τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) θεσμοθετήθηκαν στην Ελλάδα με νόμο το 1997 και ξεκίνησαν τη λειτουργία τους το 2000 με το πρώτο πιλοτικό ΣΔΕ Περιστερίου Αττικής. Είναι ένα δωρεάν, καινοτόμο, δημόσιο σχολείο εκπαίδευσης ενηλίκων και αποτελούν ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Σκοπός τους είναι να παρέχουν τη δυνατότητα σε ενήλικες, που δεν έχουν ολοκληρώσει την εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, να συνεχίσουν τις σπουδές τους και να αποκτήσουν τίτλο ισότιμο με το απολυτήριο του Γυμνασίου.
[§5] Το πρόγραμμα σπουδών των ΣΔΕ διαφέρει από το αντίστοιχο της τυπικής εκπαίδευσης, συνδυάζοντας τυπικές, μη τυπικές και άτυπες μορφές μάθησης. Ειδικότερα, στοχεύοντας στην κατάκτηση βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων, ο κορμός του προγράμματος αποτελείται από μαθήματα όπως: Ελληνική Γλώσσα, Μαθηματικά, Αγγλικά, αλλά και Κοινωνική Εκπαίδευση, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση κ.ά. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα συμπληρώνεται από Συμβουλευτική Προσανατολισμού σε θέματα επαγγελματικής σταδιοδρομίας και Συμβουλευτική Ψυχολογία για την καλύτερη υποστήριξη των εκπαιδευομένων σε ατομικό, κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο, αλλά και στην κατάκτηση κοινωνικών δεξιοτήτων (π.χ. ομαδοσυνεργατική εργασία).
[§6] Τα ΣΔΕ διαφέρουν από το Γυμνάσιο, πέρα απ’ το γεγονός ότι οι εκπαιδευόμενοι είναι ενήλικες. Καταρχάς τα ενδιαφέροντα και οι εμπειρίες των μαθητευόμενων αποτελούν σημείο αναφοράς του μαθήματος. Ακόμα, το πρόγραμμα σπουδών δεν είναι παγιωμένο και δεδομένο αλλά ανοιχτό και ευέλικτο. Πολλά μαθήματα γίνονται έξω από το σχολείο σε χώρους πολιτισμικής αναφοράς (π.χ. μουσεία) ή περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, οι μέθοδοι διδασκαλίας στηρίζονται στις αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων και δίνεται έμφαση σε μεταγνωστικές δεξιότητες (μαθαίνω πώς να μαθαίνω) και όχι στην ακαδημαϊκή γνώση. Τέλος, οι εκπαιδευόμενοι αξιολογούνται με περιγραφικά – ποιοτικά σχόλια για τις επιδόσεις τους αλλά και τη συνολική τους πορεία.