Εισαγωγικό σημείωμα: Ο εκπαιδευτικός Προκόπης Μανωλάκος γράφει το 2010 για την αξιολόγηση των μαθητών στο περιοδικό «Εφαρμοσμένη Παιδαγωγική».

[§1] Η αξιολόγηση των μαθητών στο σχολείο είναι μια διαδικασία στενά συνυφασμένη με τη διδακτική πράξη και κατ’ επέκταση με τη συνολική κοινωνική λειτουργία του σχολείου. Συνήθως αναφέρεται στη διαδικασία, κατά την οποία ο διδάσκων συγκεντρώνει πληροφορίες από έναν αριθμό διαφορετικών πηγών με σκοπό τη διατύπωση κρίσεων για έναν μαθητή ή για μια ομάδα μαθητών. Η αξιολόγηση των μαθητών, ως αναπόσπαστο μέρος της μαθησιακής διαδικασίας, για να είναι επιτυχής πρέπει να σχεδιάζεται για την υλοποίηση συγκεκριμένων σκοπών και να ακολουθεί συγκεκριμένη μεθοδολογική διαδικασία της οποίας τα κριτήρια θα χρησιμοποιηθούν για να αποτυπώσουν την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας. Αποτελεί μια συνεχή διαδικασία, διάχυτη κατά τη διάρκεια της καθημερινής διδακτικής εργασίας, ενταγμένη στη ροή του εκπαιδευτικού έργου και πολύμορφη ως προς τους τρόπους και τις τεχνικές που την τεκμηριώνουν. 

[§2] Ωστόσο, η αξιολόγηση αμφισβητείται έντονα. Οι λόγοι που επικαλούνται οι επικριτές της αφορούν κυρίως τις ανεπιθύμητες παρενέργειες των παραδοσιακών μορφών βαθμολόγησης που διαταράσσει την παιδαγωγική σχέση ανάμεσα στον μαθητή και στον δάσκαλο απ’ τη στιγμή που ο τελευταίος αναλαμβάνει τον ρόλο του βαθμολογητή. Πολλοί μάλιστα δίνουν έμφαση στο γεγονός ότι ο δάσκαλος δεν είναι εκπαιδευμένος βαθμολογητής, συνεπώς η βαθμολογία του είναι παιδαγωγικά ερασιτεχνική. Αναφέρεται επίσης ότι οι εξετάσεις επηρεάζουν αρνητικά την ψυχοσωματική εξέλιξη των παιδιών κι ότι ακόμη οι ψυχοσωματικές παράμετροι που ισχύουν για το κάθε άτομο στην κάθε φάση της εξέλιξης του επηρεάζουν άμεσα την επίδοσή του. Άλλοι αναφέρονται στην εγγενή δυσκολία που παρουσιάζει η απόδοση ποιοτικών διαστάσεων με ποσοτικούς δείκτες και επισημαίνεται ότι ο τρόπος με τον οποίο αποδίδονται οι βαθμοί δίνουν ελάχιστη πληροφόρηση για την ποιότητα και την ποσότητα της σχολικής μάθησης ενός μαθητή και δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να χρησιμοποιηθούν συγκριτικά.

[§3] Παράλληλα, η αξιολόγηση έχει μετατραπεί σκόπιμα στα χέρια της άρχουσας κοινωνικής τάξης σε μέσο διατήρησης των κοινωνικών ανισοτήτων, σε μέσο διαιώνισης της διαφοράς των τάξεων και των ταξικών διακρίσεων. Τα σχολικά τεστ, ισχυρίζονται οι επικριτές της, δημιουργούν κοινωνική διάκριση σε βάρος των πιο αδύνατων κοινωνικών ομάδων και η σχολική αξιολόγηση καταλήγει σε ταξινόμηση των μαθητών. Γι’ αυτό ζητούν ένα άλλο πιο ανθρώπινο αξιολογικό σύστημα, λιγότερο ζημιογόνο της παιδικής ψυχής και περισσότερο σύμφωνο προς τον σκοπό της αγωγής.

[§4] Υπάρχει βέβαια και η αντίθετη γνώμη. Η σχολική αξιολόγηση προσφέρει στο μαθητή πληροφορίες για τον ίδιο του τον εαυτό, αποκτά αυτογνωσία και αυτοαντίληψη. Με την αξιολόγηση επιβραβεύονται και αμείβονται εκείνοι που κατέβαλαν μεγάλη προσπάθεια, κι αυτό αποτελεί μια ηθική ικανοποίηση, αλλά και ένα αίσθημα δικαιοσύνης. Λειτουργεί παρωθητικά κυρίως για τους μαθητές που οι ίδιοι θεωρούν τις αξιολογήσεις σημαντικές και καθοριστικές για να πετύχουν τους επιθυμητούς στόχους. Ο εκπαιδευτικός ο ίδιος έχει μεγάλη ανάγκη για ανατροφοδότηση σχετικά με την αποτελεσματικότητα της δικής του διδασκαλίας. Η σχολική αξιολόγηση τροφοδοτεί και την εκπαιδευτική έρευνα με δεδομένα και δίνει την «ανατροφοδότηση» στο εκπαιδευτικό σύστημα Η σχολική αξιολόγηση είναι μία από́ τις διαδικασίες που βοηθούν στη λήψη αποφάσεων. Η αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών συμβάλλει στο να γνωρίζουν προκαταβολικά γονείς και μαθητές τις πιθανότητες αξιοποίησης των δυνατοτήτων των παιδιών και επομένως να προσανατολίζονται σωστά ως προς το μελλοντικό επάγγελμά  τους.

[§5] Για την αποτελεσματικότητα λοιπόν της αξιολόγησης του μαθητή είναι επιβεβλημένη η συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις μαθησιακές ανάγκες και τις εμπειρίες των μαθητών και στη συνέχεια η ανάλυση και αξιολόγησή τους, για να αποτελέσουν αφετηρία και σημείο αναφοράς κάθε παιδαγωγικής παρέμβασης. Η σχολική αξιολόγηση είναι αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας της μάθησης. Δεν ταυτίζεται υποχρεωτικά με την εξέταση, με την απόρριψη, με την επιλογή. Στο σημερινό κοινωνικό και εκπαιδευτικό σύστημα η σωστή και πλήρης αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών είναι αναγκαία.